Hronična bol male karlice (chronic pelvic pain -CPP), odnosno bolovi u donjem delu trbuha su čest problem, najčešće kod žena u reproduktivnom periodu, a za lekare predstavljaju veliki izazov, zbog svoje nejasne etilogije kao i slabog odgovora na terapiju.
U maloj karlici se nalaze različiti organi: mokraćna bešika sa ureterima i uretrom, materica sa jajovodima i jajnicima, debelo crevo, lokomotorni aparat.
Znatan broj pacijenata ima tegobe koji potičnu od jednog ili više organa male kalrice a koji su medjusobno povezani, pa je simptomatologija raznovrsna.
Najčešće oboljevaju žene u reproduktivnom periodu i to od 26-30.godine života.
Po najnovijoj retrospektivnoj studiji, žene u reproduktivnom periodu se najčešće ginekologu javljaju zbog bolova u maloj karlici ( 39%), odnosno, od 10 pacijentkinja koje se jave ginekologu, 3 pacijentkinje dolaze zbog ove vrste bolova.
Hronična bol male karlice se definiše kao bol koja nije povezana sa menstrualnim bolovima, a traje tri i više meseci.
Uzroci
Razne reproduktivne, gastrointestinalne, urološke i neuromuskularne bolesti mogu izazvati bolove u maloj karlici.
- Od reproduktivnih bolesti najčeći uzroci bolova su: endometrioza, priraslice nakoh operacija, ciste na jajnicima, različite zapaljenjske bolesti ( klamidijski endometritis i salpingitis, tuboovarijalni apsces različite etiologije), vanmaterična trudnoća.Bolesti od strane materice: hronična upala sluzokože materice – endometritis, cervikalna stenoza (najčešće posle intervencija na grliću materice), miomi, poremećaji statike genitalnih organa – descensus/prolaps uterusa, intrauterina kontracepcija- IUU
- Bolesti od strane urološkog sistema:zapaljenje mokraćne bešike, hronične infekcije urinarnog sistema, urolitijaza, divertikulumi mokraćne bešike.
- Mišićno koštani sistem:prelom, distorzija kičme, hronična bol u krstima, kile (pupčane, inquinalne, bedrene, femoralne).
- Gastrointestinalni poremećajihroniča upala debelog creva- colitis, carcinom debelog creva, divertikulusi, hronična opstipacija
- Neurološki poremećaj: neuralgije, degenerativne bolesti kičmenog stuba i zglobova,
discus hernije, herpes zoster infekcije, neoplazme kičmene moždine i sakralnih nerava - Mentalne bolesti: depresija, poremećaji ličnosti, seksualno i/ili fizičko zlostavljanje
Dijagnoza se postavlja na osnovu:
- anamnestičkih podataka koji su od neprocenjive važnosti, jer mogu otkriti prirodu bola naprimer- bolovi za vreme menstruacije ( koji ranije nisu postojali) mogu ukazivati na postojanje leomioma ili adenomioze materice.Anamnestički podaci o operativnim zahvatima u maloj kalrici ukazuju da bolovi mogu poticati od priraslica, posle operacija na gliću materice, česte upale bešike i urinarnog trakta, bolesti od strane digestivnog trakta, i dr.
- Što se samog bola tiče važno je pravilno odrediti lokalizaciju bola, faktore koji ublažavaju ili pojačavaju bol, tip bola ( koji može biti različit, od dosadnog bockanja do razdirućeg, cepajućeg, oštrog bola), širenje bola.
- ginekološkim pregledom,
- ultrazvučnim pregledom i
- laboratorijskim analizama.
Nekada su potrebne konsultacije od strane urologa, hirurga, neurologa.
Lečenje
je kauzalno i simptomatsko, i najčešće je ambulantno.
Kauzalna terapija zavisi od uzroka i to: ukoliko se radi o zapaljenjskom procesu potrebno je lečenje antibioticima, a ukoliko su u pitanju tumori u obzir dolazi operativno lečenje.
Simptomatska terapija služi da bi se ublažili bolovi, gde se najčešće ordiniraju nesteroidni antireumatici ( Brufen, Naprosyn, Voltaren), acetil salicilna kiselina (Andol, Aspirin), Paracetamol ili njihove kombinacije.
Dr Slavica Pešić